⁣

Калёсы, на якіх сядзелі Васіль і маці, ужо ўязджалі ў лес. ПаСля поля тут было ад гушчыні маўклівых, нібы прытоеных, хмурных хваін цемнавата і сыра, хоць лясок і рос на пясчаніку. Ранішняе сонца, што рабіла чырвоным хвойнік угары, яшчэ не магло прабіцца да зямлі, і на рэдкай траве тут мутна трымалася раса, а на пяску значыліся вільготныя цемнаватыя плямы. Нягледзячы на расу і сырасць, адчувалася ўжо набліжэнне дзённай засухі.

Душна будзе, — сказала маці.

Неўзабаве яны дагналі Чарнушкаў. Можна было б ехаць за імі, аддаючы знак пашаны дзядзьку Цімоху як старэйшаму, і, можа, у іншых абставінах Васіль так і зрабіў бы, але з дзядзькам сядзела задзіра Гануля, Васілёва равесніца. Гэтая задзіра ў апошні час Васілю проста жыць не давала, пры кожнай сустрэчы, калі б ні трапіўся ён, смяялася ці нават здзекавалася з яго. От жа толькі пазаўчора пры ўсіх абсмяяла.

Стаяла і рагатала пры ўсіх! Каб казала няпраўду, яшчэ б нішто, а то ж праўда ўсё: розныя вочы, як на грэх, і валасы ад сонца наперадзе зарудзеліся! Усё нялюдскае нейкае!

Ці ж мог пасля ўсяго гэтага Васіль паслухмяна цягнуцца за Чарнушкамі? Ледзь маці ўправілася сказаць дзядзьку Цімоху, што, мусіць, будзе спёка, як Васіль, тузануўшы Гуза лейцамі, чапляючы калёсамі за нізкае галлё падлеску, хуценька аб’ехаў Чарнушкаў, пакінуў ззаду. Ён знарок не паглядзеў на Ганну, але і не пазіраючы на яе, Васіль адчуваў сябе ў поўнай меры шчаслівым. Вось як ён абышоў яе, задзіру.

Хто яна, гэта ганарліўка, якая так абыходзіцца, нібы яна не толькі нараўне з ім, а бог ведае што. Каб яна сапраўды была кім-небудзь асаблівым, тады б і трываць можна было б, а то ж хто — усяго бацькава дачка. I гэтак абыходзіцца з ім, з чалавекам самастойным, гаспадаром! Што ж, ён паказаў ёй!

Калі Васіль быў увесь напоўнены слодыччу адплаты, стары, вельмі пацёрты хамут раптам разышоўся, і аглобля зашоргала па рудых Гузавых нагах. Васіль трывожна саскочыў. Нічога страшнага не было: проста парвалася супоня1.

Васіль хутчэй завязаў парваныя канцы, але, калі паспрабаваў, пацягнуўшы з усёй сілы, ці моцна завязаны вузялок, той разышоўся. Прыйшлося зноў завязваць. Калі, паружавеўшы ад натугі, сцягваў супоню на хамуце, побач зарыпелі калёсы дзядзькі Цімоха.

—Што такое?

— Супоня.

Ганна весела зіркнула.

—Ён супоню дома забыў!

Васіль ад такой абразы аж перастаў сцягваць хамут. Калёсы дзядзькі Цімоха (а на іх дзядзька, Хведзька і задаволеная Гануля) праехалі міма Васіля і сталі пакрыху аддаляцца.

Васіль не ведаў, што сказаць.

— У чужое проса не ўтыкай носа! — нарэшце вырвалася ў яго.

Ён прамовіў гэтыя словы ціха, больш для маці ды для сябе, каб супакоіцца. I наогул, хіба добра было яму, няхай і маладому чалавеку, але ж мужчыну і гаспадару, старшаму ў сям’і, звязвацца з нейкай дзяўчынкай? Але ні словы, ні думкі гэтыя не вярталі яму спакою і раўнавагі.

Васіль ехаў цяпер пануры, паглыблены ў свае думкі. Ён наогул быў схільны да развагі, не любіў вельмі адкрываць сваю душу, асабліва калі ў ёй варушыліся невясёлыя і нядобрыя думкі. Пахістваючыся, крыху горбячыся, хмурачы яшчэ дзіцячы лоб, ён міжвольна прыгадаў, дзе і калі яна казала што-небудзь крыўднае, думаў, як «аддзячыць» ёй. У думкі гэтыя хутка ўпляліся іншыя — спачатку пра старую, патлелую ў зямлі супоню, стары хамут, потым пра Гуза.

3-за павароту ён убачыў наперадзе Чарнушкаў воз, белую Ганніну хустачку, і думкі яго вярнуліся да дзяўчыны: «Я гэтага табе не забуду! Пабачыш!»