Завочнік
У. Шахавец
«I чаму так выйшла? Я ж загартаваны. Неяк зімой, калі ішоў у школу, вельмі спадабаўся мне свежы сняжок, такі беленькі, чысценькі. Я не ўтрымаўся і дзве добрыя жмені яго ўсыпаў у рот. Пакашляў трохі, і ўсё. А цяпер? Ну, з’еў дзве порцыі марожанага. Дык, па-першае, яны невялікія, а па-другое, марожанае не халаднейшае за снег. Трэба было, мабыць, купляць толькі адну. Але ж перада мной дзяўчынка ўзяла аж пяць порцый. Можа, не для сябе адной?»
Так скардзіўся на свой лёс Юрка, ужо лежачы ў пасцелі.
Спачатку ўсё было добра. Ён паглядзеў па тэлевізары перадачу «У свеце жывёл », потым зрабіў дамашняе заданне, вывучыў на памяць верш. «Цяпер можна пайсці і пагуляць», — падумаў, устаючы з-за стала. Так бы яно і было, каб маці не захацелася праверыць, ці добра сын вывучыў верш. Тут Юрку нічога не пагражала. I раптам быццам нехта адабраў у яго голас. 3 горла вырываліся толькі сіплыя гукі.
Маці ўстрывожылася. Праз нейкі час доктар у белым халаце мераў яму тэмпературу, глядзеў горла, слухаў грудзі. Тут ужо і Юрка адчуў, што захварэў.
Сястра Ганка была бязлітаснай:
— Так табе і трэба, скнара! Не мог прынесці адну порцыю мне?
А бацыса сказаў, што Юрка ў іх цяпер будзе завочнікам, бо будзе вучыцца дома.
У панядзелак Юрка застаўся дома адзін. Ляжаць доўга ў пасцелі ён, вядома, не мог. Памятаючы, што ён цяпер завочнік, уключыў праграму
«Тэлебачанне — школе». Раней Юрка ніколі не глядзеў школьных праграм: хапала, на яго думку, навукі і на занятках. Цяпер жа ён не толькі чуў словы настаўніцы, але і бачыў тое, пра што расказвалі. А галоўнае — ні пра што не пыталіся, ніякіх заўваг не рабілі.
Назаўтра па тэлебачанні для вучняў Юркавага ўзросту быў урок спеваў. На гэтым уроку хлопчык упершыню за апошнія дні добра пасмяяўся. Сам з сябе, бо паспрабаваў сваім сіплым голасам падпяваць. Няцяжка здагадацца, што з гэтага выйшла.
А яшчэ праз дзень напалохаўся і сам Юрка, і асабліва маці. Амаль на ўсім целе высыпалі нейкія чырвоныя кропкі. Але і без іх Юрка ведаў, што цяпер не хутка ўбачыцца з сябрамі-аднакласнікамі, з настаўніцай Галінай Іванаўнай.
Ноччу Юрку прысніўся дзіўны сон. Дзіўны таму, што гэта быў як быццам і не сон. Галіна Іванаўна вядзе ўрок. За партамі сядзяць вучні, усе да аднаго знаёмыя Юрку. Юркава месца за партай пустуе. Хоць яго няма ў класе, але ён усё бачыць і чуе.
Прачнуўся Юрка і доўга не мог апамятацца.
А тут пазваніў яго найлепшы сябар Дзяніска. Хіба лёгка было слухаць, што без Юркі пачаўся шахматны турнір, што без яго ўсе пойдуць у дзіцячы тэатр, без яго перагарнулі нямала старонак у падручніках.
Усяму бывае канец. Прыйшоў канец і Юркавым хваробам: хлопчык ужо добра размаўляў, горла не балела, чырвоныя кропкі з цела зніклі.
У школу Юрка ішоў з некаторай асцярогай. А што, калі Галіна Іванаўна пачне ганяць па ўсім матэрыяле, які прайшлі без яго? А што, калі ён будзе толькі мыкаць у адказ?
Нічога асаблівага не здарылася. Адказваў Юрка добра, і Галіна Іванаўна засталася задаволеная.
Выходзіла, што ён як быццам нічога не страціў, будучы вымушаным завочнікам. Як быццам…
— Ну як? — запытаў бацька дома, хоць перад гэтым пазваніў у школу і ведаў, што ў сына ўсё добра.
—Ды нічога, — адказаў Юрка. — Жыць можна. Толькі я больш ніколі не хачу быць завочнікам!