⁣

Буслы ў той год не данеслі вясну на крылах — згубілі недзе па дарозе. Яна павольна, накульгваючы, ішла следам. А радзіма сустрэла птушак непрыветна: непагаддзю і мяцеліцай. Яны невядома куды пахаваліся. За снегавой завесай белага свету не было відаць. I людзі з горыччу ўздыхнулі: птушкі зляцелі кудысьці ці загінулі ад марозу і снегу або з голаду. Бусел — птушка гордая, ён не прыйдзе да чалавека прасіць міласціну. Калі ж прыйдзе — будзе стаяць моўчкі.

Уздыхалі людзі, гледзячы на апусцелыя, прыкрытыя снегам гнёзды, дзе яшчэ пазаўчора клекаталі ад радасці буслы. Людзі ўспаміналі тэлевізійныя навіны, дзе гаварылася, што з-за вайны ў Іраку буслы могуць загінуць, не даляцеўшы да Беларусі. 3 горыччу казалі пра тое, што птушкі, вылецеўшы з дыму вайны, могуць загінуць тут, дзе ніхто не страляе, дзе не палаюць нафтавыя пажары. Людзі баяліся, што буслы, сустрэўшы ў родных мясцінах такі негасцінны прыём, зляцелі кудысьці на Палессе ці ў Польшчу. Баяліся, што не будзе больш бела-чорных крылаў у блакітнай высі дзесьці зусім блізка ля сонца. Не будзе ў канцы ліпеня вясёлага віску маладых буслянят, якія вучацца лятаць. Не будзе драмаць увечары на лузе бусел-бацька, падціснуўшы адну нагу і схаваўшы галаву пад крыло. Аказваецца, калі бусляняты вырастаюць, у гняздзе становіцца цесна. Тады хтосьці з дарослых начуе на лузе. «Як у людзей», — заўважыла аднойчы маці, гледзячы з ганка на нерухомую нязграбную постаць за рэчкай. Людзі баяліся, што не будзе вымаўляць вясковая дзетвара, угледзеўшы ў небе белага птаха, смешныя і мудрыя словы: «Бусел-бусел, вылі воду, закружыся на пагоду. Калі дождж — ты сядзі, калі сонца — ты ляці!» Радасна дзецям скакаць, калі ён працягвае лунаць у небе, бо кожнаму вядома: калі пасля такой «замовы» бусел ляціць — дажджу не прадбачыцца.

Ад думкі, што ўсяго гэтага больш можа не быць, станавілася няўтульна ў гэтым і без таго няўтульным і халодным свеце. Стаміўшыся ад завеі за вокнамі, я, прыйшоўшы з працы, званіла маме.

Даведаўшыся, што ў яе ўсё нармальна, з трывогай і надзеяй пыталася:

«Як там буслы?» I кожны раз на працягу ўсяго заснежанага красавіцкага тыдня чула разгублена-вінаватае: «Не, не відаць, дачушка». А ў першы дзень, як выглянула сонца, злізала апошні снег і падсушыла тратуары, мамін вясёлы голас абвясціў у тэлефоннай трубцы: «Алёнка, буслы вярнуліся! Бачыла сёння на гняздзе».

У мяне зваліўся з сэрца камень. Яны не маглі не вярнуцца. У іх жа ўсё, як у людзей. Радзіма, суровая, заснежаная, галодная, усё роўна застаецца радзімай. Там тваё гняздо, няхай сабе і разбуранае паўночнымі вятрамі, але яго можна падрамантаваць. Туды і толькі туды нясуць птушак з усіх дарог стомленыя крылы.

Беларускія пісьменнікі ў мастацкіх творах часта параўноўваюць буслоў з людзьмі. I сапраўды, як бы далёка лёс ні закідваў людзей ад родных берагоў, сэрца чалавека заўсёды з радзімай. Чалавечая душа ўтрымлівае ў памяці родныя твары, палеткі, сцежкі. Так і буслы.

Пакідаючы родную зямельку халоднай восенню, вясною буслы абавязкова вяртаюцца на радзіму, якая штогод чакае сваіх гордых птахаў дамоў.