Стары буфет
Л. Арабей
Мая маці жыве з малодшай сястрою Валяй. Ёсць у мяне яшчэ адна сястра Тася і браты Валодзя і Міхась. Часам усе мы збіраемся ў матчынай кватэры, і тады там бывае шумна і весела.
Сярэдняя сястра прыходзіць з мужам і сынам. Чырванашчокаму Андрэйку тры гады. Тася сама ўмее шыць, таму Андрэйка апрануты заўсёды, як лялька. Гэты маленькі мужчына носіць вузкія штонікі, стыльныя кашулькі.
Усе мы, дарослыя, наперабой хочам заслужыць Андрэйкаву ўвагу.
Кожны з нас кліча малога да сябе, кожны хоча пагаварыць з ім, пагладзіць яго белую, як лён, грыўку. Але Андрэйка не вельмі ахвотна прымае нашу пяшчоту. Ён выкручваецца з рук і бяжыць да прыёмніка, каб там нешта пакруціць, да тэлефона, каб зняць трубку.
Вочы Тасі поўняцца гонарам за сына. Прыгожая жанчына, яна робіцца яшчэ прыгажэйшай ад радасці, што ў яе такі ўдалы Андрэйка. Але яна не хоча хваліць яго і знаходзіць зачэпку, каб паскардзіцца:
—Не есць нічога. Накарміць яго — пакута. I тады схамянецца бабуля:
— Андрэйка, мо ты смятанкі з’ясі?
— Не хачу, — адказвае Андрэйка і зноў бяжыць да нечага цікавага, што ўбачыў у хаце. Рашуча адмаўляецца малы і ад супу з курыцай.
Бабка адчыняе буфет, шукае ў ім тое, што можа спадабацца ўнуку. У буфеце — булкі, масла, каўбаса. Стаяць шкляныя слоікі з варэннем, зверху завязаныя белымі анучкамі. Але ў буфет ніхто не глядзіць.
Браты павялі гаворку з мужам сястры аб фотаапаратах. Сёстры збіраюцца кроіць квяцісты матэрыял, з якога меншая будзе шыць сабе халацік.
А я гляджу на стары буфет, на гэтага продка дяперашніх модных сервантаў, і раптам горка, балюча ўсплывае перада мною адзін успамін.
Тысяча дзевяцьсот сорак другі год. Маці, сабраўшы нешта з адзежы, пайшла ў вёску. Праз некалькі дзён яна прывезла на саначках крыху бульбы, мукі і бохан хлеба. Палавіна таго хлеба была з’едзена адразу, а другую паклалі ў буфет на заўтрашні дзень.
Прагнаўшы першы голад, дзеці пабеглі на вуліцу, але яны час ад часу заскоквалі ў хату, кідалі позіркі на буфет, у якім, як было відаць праз шкло, ляжаў той хлеб.
I вось Тася падцікавала момант, калі, як ёй здалося, ніхто не бачыць, падкралася да буфета, адчыніла дзверцы, схапіла нож і пачала таропка кроіць лусту.
Я наляцела на яе, выскачыўшы з другога пакоя. Я была старэйшая з дзяцей і лічыла сваім абавязкам сачыць за парадкам. Злоўленая на месцы злачынства, сястра сцялася, вінавата заміргала вачыма. Пасля кінула нож і шуснула за дзверы.
Тады я лічыла, што зрабіла правільна. Але чаму ж я адчуваю віну перад сястрою нават цяпер, больш чым праз дваццаць гадоў? Мне хочацца зрабіць сястры нешта добрае ці хоць бы сказаць ласкавае слова. Але яна занятая. Тася мерае матэрыял, прыкладае яго да сябе, правярае, ці да твару ёй тканіна. Я гляджу на сваю прыгожую сястру, і мне не верыцца, што яна была празрыстай дзяўчынкай з тонкімі ручкамі і ножкамі. А як вінавата сцялася яна тады, як спужалася майго крыку!
Сястра, мусіць, не помніць таго выпадку і не ведае, пра што я цяпер думаю. А я не ведаю, як мне выказаць ёй сваю ласку.