⁣

Цягнік з гэтага вялікага горада на Сажы ў мае родныя мясціны адыходзіць гадзін у шэсць вечара. I я, прыехаўшы ў горад яшчэ на досвітку, каб неяк прабавіць час, дзе толькі ні пабываў: у магазінах, якія мала чым розніліся ад мінскіх, сталічных, на рынку, які быў непадалёку ад аўтобуснай станцыі і зноў жа нічым асаблівым мяне не прывабіў, таму што быў не базарны, а зусім звычайны будзённы дзень.

Дачакаўшыся нарэшце пасадкі на патрэбны мне цягнік, ці не першы кінуўся ў вагон. Выбраў месца ля акна, паставіў свой дарожны чамадан, зняў з плячэй плашч і, павесіўшы яго на кручок, сеў на абшарпаную, не надта чыстую лаўку. У вагоне, нагрэтым за дзень дзесьці на запасных пуцях у тупіку яшчэ даволі спякотным вераснёўскім сонцам, было душна, пыльна, пахла фарбай. Я адчыніў акно — адразу ж пасвяжэла.

«Ну вось, здаецца, буду хутка дома», — ледзь не ўголас сказаў я. I ў вачах паўстала раптам тая станцыя ў зеляніне густых акацый, дзе я на змярканні выйду з вагона, глухая, цёмная дарога праз зарослыя маладняком дзялянкі, вёска, што пачнецца за нешырокаю рачулкаю і купчастым лазняком, хата амаль на самым канцы гэтай вёскі.

Зноў я непрыкметна, ціха адчыню цяжкія дубовыя весніцы, зайду ў двор, пастукаю ў шыбу акна, скажу не вельмі гучна: «Мама, адчыні!» I мая родная, дарагая мама падхопіцца з пасцелі, яшчэ сонная, падбяжыць да акна, спытае з трывогаю: «Хто?» I, як толькі я абзавуся, спалохана, радасна ўскрыкне: «Ой!» Ускрыкне і кінецца босая, у адной палатнянай начной кашулі на падворак. Паадчыняе хату, сенцы, прыпадзе мне да грудзей, заплача: « А чаму ж ты, сынок, тэлеграмы не даў? Я б машыну папрасіла, сустрэла…»

Дваццаць гадоў,” як паехаў я са сваёй вёскі, і дваццаць гадоў вось гэтак, калі наведваюся дадому, сустракае мяне заўсёды маці. Багата чаго змянілася за гэтыя клопатныя, добрыя гады і ў свеце, і ў краіне, і ў вёсцы, і ў жыцці маёй маці, ды і сам я змяніўся: з цыбатага падлетка-дзесяцікласніка стаў мажны, каржакаваты чалавек, сем’янін, бацька дваіх амаль ужо дарослых дзяцей. А сустрэча з маці не змянілася, яна ўсё такая ж непасрэдная, трапяткая. Адзінае, на чым я засяродзіў апошнім часам увагу, дык гэта хіба тое, што маці ўжо не так імкліва адчыняе дзверы і бяжыць мне насустрач, як бегла раней. Нічога не паробіш, старасць, кажуць, не радасць.

Між тым, пакуль я стаяў ля акна і думаў-успамінаў сваю вёску і маці, у вагон заходзілі людзі. Вагон запоўніўся даволі імкліва, хоць дзень быў і будні: ехалі дадому тыя, хто працаваў у горадзе, а жыў непадалёку ў вёсках.

Задумаўшыся, я сядзеў на лаўцы, глядзеў у акно і на хвіліну забыўся нават, што ў вагоне поплеч са мною сядзяць людзі, кожны са сваімі думкамі, клопатамі. Згадаўшы сваё маленства, я раптам пачаў думаць пра тое, што ўсё, што праносіцца міма вагона, я бачыў ужо неаднойчы з акна, бо ездзіў па гэтай дарозе дзясяткі, сотні разоў. I дзіўна было, што на ўсё глядзеў цяпер зноў так, нібыта ўпершыню яго бачыў. Тое, ранейшае, чамусьці не запомнілася, прабегла, пранеслася міма мяне. Не запомніліся, пранесліся міма мяне і тыя людзі, з кім я сустракаўся па волі лёсу ў вагонах, тыя, з кім ехаў дадому, да сваёй маці.

Сонца між тым схавалася, упала недзе за лес, далягляд звузіўся, сцямнеў: набліжаўся вечар, цемра.