⁣

Калі я наведваю сваіх дзяцей і ўнукаў, то абавязкова вязу ім апельсіны. Хоць для мяне яны ўжо і не такія смачныя, як у далёкім вясковым маленстве. Такіх прысмакаў у раннім дзяцінстве я і не ведаў. У вялікай сям’і было не да апельсінаў, калі і хлеб часам адсутнічаў на стале. Але той дзень, калі я ўпершыню смакаваў апельсіны, і сёння ўрываецца ў маю памяць са шматгадовай далечыні дзівосным водарам і найсмачнейшым ласункам.

Неяк летам у нашу вёску на канікулы прыехаў мінскі хлопчык Толя.

Ён сябраваў з маім старэйшым братам Іванам. Сталічны госць мне вельмі спадабаўся: прыгожа апрануты, ветлівы, добразычлівы. Ён вылучаўся шчодрасцю: то цукеркай пачастуе, то ліманадам, то пячэннем. А як цікава было слухаць яго аповеды пра далёкі і прыгожы горад!

Аднойчы, калі мы з братам пасвілі статак кароў, Толя, на маю вялікую радасць, напрасіўся дапамагаць нам. Той дзень стаў для мяне адным з самых памятных.

Назіраючы ў лузе за каровамі, я імкнуўся быць побач з Толем, слухаць яго гісторыі з гарадскога жыцця. Задаваў яму пытанні, на якія той ахвотна адгукаўся.

Апоўдні, калі каровы, наскубшыся ўволю сакавітай травы, палеглі, мы прыселі пад лазовым кустом. Брат развязаў палатняную торбачку, сабраную клапатлівай матуляй. Толя раскрыў спартыўную сумку і дастаў незвычайныя аранжавыя плады. Гэта былі апельсіны, якія я ўбачыў першы раз у жыцці. Пакуль мы ўтрох упляталі вэнджанае мяса з хлебам і вараныя яйкі з агурком ды запівалі малаком, я з цікаўнасцю паглядаў на аранжавыя мячыкі. Яны абуджалі ўва мне прадчуванне смакаты. А калі Толя сказаў, што апельсіны прывезены з Афрыкі, то здзіўленне маё не мела межаў.

Толя спрактыкавана ачысціў адзін з апельсінаў, падзяліў на долькі, абдаючы нас прыемным водарам. Калі ж першая долька апынулася ў маім роце, мне падалося, што нічога больш смачнага ў свеце і быць не можа. Тым часам Толя раздаў нам ажно па два цэлыя апельсіны. О, якім героем у той момант зрабіўся ён у маіх шчаслівых вачах!

Адзін апельсін я ачысціў і паступова з’еў. Другі вырашыў прыхаваць, каб аднесці маме і меншым сястрычцы і браціку. Смакуючы апельсін, слухаючы Толю, уяўляючы далёкую Афрыку, я прылёг на траву і неўзабаве заснуў. Мне прысніўся незвычайны сад, а ў ім мноства высокіх пышных дрэў з прыгожай лістотай. А на галінах тых дрэў — сотні, тысячы спелых апельсінаў. Яны, вялікія, пахкія, заварожвалі, прыцягвалі. I такі водар стаяў навокал, што я прачнуўся.

Хлопцы стаялі там, дзе пасвіўся статак. А каля мяне ляжаў яшчэ адзін вялікі апельсін. Напэўна, Толя паклаў яго, каб зноў парадаваць мяне, калі я прачнуся. Відаць, здагадаўся, што адзін апельсін я схаваў, каб прынесці дамоў.

Другую палову дня я часта пазіраў на сонца, якое вялікім апельсінам вісела ў небе і не спяшалася садзіцца. Хтосьці нібы спакушаў мяне прадоўжыць ласавацца апельсінамі. Але я вытрымаў тую моцную спакусу. I два аранжавыя мячыкі, два аранжавыя сонейкі ўпрыгожылі вечарам сціплы стол у нашай радаснай хаце.