Беларускія тэксты

Дарога праз пушчу

I. Пташнікаў

Чытаць гэты тэкст лацінкай

Лес заўсёды цёмны, спакойны, велічны, нават суровы. Але ў ціхую надвячэрнюю летнюю пару ён ніколі не бывае суровым.

Варта толькі заблудзіцца паміж шэрымі камлямі сосен, выйшаўшы напрасткі праз поле ў лес, як нейкая духмянасць пацягне адтуль, з імшар, што за горкай. Там, у імшарах, якія высахлі пагодным летам, пераспелі чарніцы і ляжаць на высокім куп’і ледзь-ледзь загарэлыя, амаль яшчэ белыя, буйныя, па круглай бобіне, журавіны.

Пад нагамі шапаціць сухі сівы мох і патрэскваюць пакурчаныя ад сонца беленькія палоскі смалістай хвоі.

Птаства няма, яно спачывае. У лесе цішыня і млявасць. Яна ідзе ад сухой духаты, што стаіць цэлы дзень над пухнатымі вершалінамі-шапкамі. Здавалася б, вершаліны вельмі высока, і таму цеплыня павінна распаўзацца недзе там, уверсе, як у напаленай хаце. Але яна вісіць над самай зямлёй, над дарогай, над маладзенькім сасняком, над імшарамі і над палянай. Вісіць, як смуга, як неміласэрнае сонца, павярнуўшы з поўдня.

Сохнуць і лускаюцца яловыя шышкі, аж падскокваюць. Ад іх так пахне падсмажанымі семкамі і яшчэ нечым знаёмым і прыемным. Не ўгадаеш толькі адразу чым.

Я іду, то збочваючы з дарогі, то зноў вяртаючыся на яе. Хаця чаго мне прытрымлівацца дарогі ў сваім лесе. Рашуча махнуўшы рукой і кінуўшы на дарогу яловую шышачку, расхінаю ліпучыя лапкі маладзенькага сасняку і іду напрасткі да імшар.

Дарогай па карэнні тарахцяць падводы. Да водару ягад і смалы спакваля прымешваецца свежы пах ячменю, саломы і жоўтых шапак сланечніку, што, як рэшаты на калках, вісяць у гародчыку пад акном.

Гэты пах распаўзаецца па лесе і дурманіць галаву. Я не магу ісці.

Прыпыняюся і п’ю гэты свежы мёд усімі грудзьмі, п’ю прагна, хмялеючы і забываючыся на ўсё. Цяпер я нібы змораны хуткай і цяжкай дарогай і не магу аддыхацца.

Я пакінуў вёску пасля поўдня і думаю надвячоркам пабыць за імшарамі.

Нарэшце спрадвечная ездавая дарога, якая ідзе паміж сцяной спелай пшаніцы з аднаго боку і лапушыстага бульбоўніку — з другога, вывела мяне полем на ўзлессе.

Колькі снапоў перавезена гэтай дарогай. Яна ўбіта, як ток. Паабапал яе, ля самага бульбоўніку і ярыны, чырвонымі галоўкамі нахіляецца высокая, да кален, канюшына. Часам яна пазірае і з разгалістых лазнякоў, што невядома якім цудам падышлі сценкай аж да самага гумна. Лазнякі растуць кустамі, недалёка адзін ад аднаго і на адлегласці выглядаюць акуратнымі копамі сена. Яны заўсёды абмыюць расою мне твар раніцаю, калі я спяшаюся ў лес, яны стракочуць голлем па спіцах колаў, калі я еду на возе. Яны, сведкі майго маленства, заўсёды клікалі мяне да сябе гуляць у ваўкоў і паляўнічага і цяпер вартуюць мрй кожны крок, калі я іду з абходу ці падаюся ў лес. Мне здаецца, варта толькі выйсці на загуменне і ўгледзецца ў бок лесу, лазнякі прыветна ківаюць мне сваімі галінкамі. Гэта яны вітаюць мяне. Так рабіць іх вучыць вецер. I яны любыя мне, як і кожнае дрэва, як і ўвесь лес.